مهدی رعنایی بین هیئتی ها و جوانان اصفهانی نام شناخته شده ای است اما شاید از بخت بدش اولین بار نامش بین هیئت های کشور با یک فایل صوتی بر سر زبان ها افتاد، فایل صوتی یک مداحی سخیف که خیلی زود در تلفن‌های همراه دست به دست شد:«نوار مغز سرم…!» هر چند همان ایام رعنایی تلاش کرد انتساب آن صوت را به خودش تکذیب کند اما شاید برخی ها هنوز هم او را مداح آن فایل صوتی بدانند. گفت گوی عقیق با این مداح جوان اصفهانی فقط به آن مداحی محدود نمی شود. چالش اصلی مصاحبه بیشتر بر سر مصادیق مورد نظر او از تشیع انگلیسی است.
نکته: انتشار این مصاحبه به هیچ وجه به معنای تایید همه گفته های رعنایی از سوی عقیق نیست و صرفا به منظور روشن شدن برخی مسایل پیرامون این مداح اصفهانی است.
*اولین بار چند ساله بودید که مداحی کردید؟
من از سن پنج سالگی قرآن می خواندم . به واقع یکی از مشوّقین من پدرم بودند. ایشان علاقه زیادی به قرآن دارند و هنوز هم پس از گذشت 74 سال در منزلشان جلسه قرآن برقرار است. چه آن زمان که مسجد بودند و چه الان که در خانه هستند اعتقاد ویژه‌ای به برپایی جلسات قرآن دارند.پس از تلاوت قرآن و گذراندن دوره مداحی سنتی وارد عرصه مداحی به سبک جدید شدم.
*تصور برخی این است که با یک کتاب سبک و تمرین لحن می‌توانند در پشت تریبون قرار بگیرند و مداحی کنند. به نظرشما استاد چقدر در مداح شدن یک فرد تأثیرگذار است؟
به نظرمن تا کسی خاک مداحی را نخورد و استاد نبیند نمی‌تواند به مقام ستایشگری اهل بیت(ع) برسد؛ مگر خواست ائمه اطهار علیهم السلام باشد. در این میان مداحی که به دنبال رسیدن به اهداف تخصصی و حرفه‌ای است باید در حین طی کردن پله‌های ترقی و کسب پیشرفت و موفقیت، حتماً شاگردی کند.
**مداحی که از عالم و استاد دور است، محبوبیت ندارد
اعتقاد دارم یک ذاکر اهل بیت علیرغم شاگردی نزد اساتید برجسته، می‌بایست با یک عالم و استاد اخلاق ارتباط داشته باشد. مداحانی که از استاد و عالم دور هستند در یک مقطعی پس از فعالیت و شهره شدن به سرعت محو میشوند و ماندگار نخواهند شد. یا اگر هم هستند مردم خیلی به آنها اتکا ندارند و مورد وثوق و محبت مردم نیستند.
*خودتان با عالم و استاد اخلاقی ارتباط دارید؟
بله. من چندین سال است در اصفهان خدمت استاد بزرگی هستم که توفیق دارم اخلاق اسلامی را در محضر ایشان بیاموزم.
در عرصه مداحی پیش چه کسانی شاگردی کرده اید؟
**استادم اهل بیت بودند
من خودم استاد نداشتم اما مشوّق داشتم. الان چون گفته‌ام حتماً باید مداح، استاد ببیند نباید بگویم خودم هم استاد داشتم. من دروغ نمی‌گویم؛ “النجاة فی الصدق” نجات در راستگویی است. من استادم اهل بیت بودند و اگر مردم به بنده محبتی دارند خواست اهل بیت بوده است.
**ریشه سنتی یک مداح باید قوی باشد
من از کودکی در هیئت‌های سنتی و قدیمی مداحی می کردم و به مرور زمان وارد سبک جدید شدم؛ یکی دیگر از مواردی که به غیر از وجود استاد و عالم را برای ذاکر اهل بیت مهم می‌دانم این است که ریشه سنتی یک مداح قوی باشد. چون تأسی به سیره سنتی بسیار سخت است و رعایت آداب آن منوط به شرایط خاص و ویژه است.
*به نظر شما نوع ارتباطات اجتماعی مداحان و ذاکرین اهل بیت(ع) چه تفاوتی باید با سایر اقشار جامعه داشته باشد
**اجتماعی بودن شاخصه اصلی روضه‌خوانان قدیمی
برخلاف کسانی که فکر میکنند مداحان ما باید خودشان را جدای از مردم می‌بینند اعتقاد دارم ستایشگر اهل بیت(ع) باید در بطن جامعه و مردم باشند. بنده سعی کردم همواره فعال اجتماعی باشم؛ خرید میکنم، سینما می‌روم و ورزش انجام می‌دهم. اصلاً یکی از رموز موفقیت پیرغلامان و روضه‌خوانان قدیمی ما که تا بسم‌الله می‌گفتند ناله مستانه مستمع فضای هیئت‌ها را فرامی‌گرفت به دلیل مردمی بودن آن مداح بوده و بس!
**دوست دارم با مردم باشم
اما در مقابل امروز متاسفانه برخی ها که خودشان را نوکر امام حسین(ع) می‌دانند گوشه‌گیری و انزوا را ترجیح میدهند و به جای انس گرفتن با جامعه از مردم فرار میکنند. من همواره دوست داشته‌ام جزء مداحانی باشم که مردم با او احساس راحتی کنند.
**پسرم از درب جلو بیا!
شایسته است که روضه‌خوان امام حسین(ع) در بین مردم و یک فعال اجتماعی باشد. چرا که اهل بیت عصمت و طهارت نیز همچنین سیره‌ای داشتند. روایت داریم که به امام رضا(ع) خبر دادند که فرزندتان حضرت جوادالائمه(ع) را از پشت درب می‌برند و از پشت در برمی‌گردانند تا شاهد هجوم خیل عظیم دوستداران نباشند؛ امام رضا(ع) هم با شنیدن این موضوع، نامه‌ای به این مضمون به فرزندشان امام جواد(ع) نوشتند: «شنیدم که مریدان تو را از پشت درب می‌برند! از درب جلو بیا و از همین درب خروج کن و در جیبت هم همیشه پول بگذار. حکمتش چیست؟ اگر مستمندی دستش را دراز کرد به او کمک کنی».
چند سال پیش مداحی عجیب و سخیفی با عنوان “نوار مغز سرم ” بین مردم دست به دست می شد و همان ایام هم به شما منتسب شد. شما هم فورا انتساب این مداحی به خودتان را تکذیب کردید. چه شد که این کار به شما نسبت داده شد؟
واقع مطلب را نمی دانم.شاید حسادت!
حسادت چه کسی؟
نمی دانم . من فکر می کنم آن‌هایی که مصداق ذکاوت و هوشمندی مومن هستند متوجه می شوند با کلمه حسادت قرار است چه بر سر ما بیاورند. بسیاری به من گفتند و در محافل و مجالس هم می‌پرسیدند اما باور کنید روحم هم از این موضوع خبر نداشت و اصلاً این گونه مطالب را نخواندم و نمی‌خوانم.
*برخی از از هیئتی ها سال ها مجالس برائت برگزار می کردند تا اینکه رهبر معظم انقلاب با تبیین اندیشمندانه و حکیمانه مسائل تأکید کردند ادامه این مجالس موجبات گسسته شدن انسجام و وحدت میان شیعه و سنی را فراهم می‌آورد. با توجه به تبلیغات گسترده دشمنان در این فضا، به نظرشما باید در این راستا چه رویکردی دنبال شود؟
من اعتقاد دارم مقام معظم رهبری هوشمندانه و به موقع به میدان آمدند و سخنان ایشان برای ما مداحان فصل الخطاب است. چرا که برائت اول باید در قلب مومن باشد و این حبّ و بغض نسبت به دوستان و دشمنان اهل بیت در سینه نگه دارد. امام صادق(ع) در این باره فرمودند: همه اسلام در دوست‌داشتن خدا، پیامبر و اهل بیت و دشمنی با معاندین به این دین نورانی، خلاصه میشود. شرایط اقتضاء می‌کرد زمانی این دشمنی را علنی فریاد کنیم و امروز بنابر تأکید ولی فقیه این شرایط و امکان وجود ندارد.
**دانشگاه الازهر مصر اعتراف کرده حضرت آقا رهبر همه جهان اسلام هستند
این که می‌گوییم مقام معظم رهبری هوشمندانه و حکیمانه راه را نشان ما میدهند مصادیق زیادی دارد. یکی از این مصداق‌ها تمجید دانشگاه الازهر در وصف رهبرمان بگویند شما تنها رهبر جهان تشیع نیستید بلکه رهبر همه جهان اسلام هستید.
**باید ولایت‌مدار بدون چون و چرا باشیم
این تمجید به خاطر چیست؟ به خاطر این است که حضرت آقا مدبرانه، اندیشمندانه و با تفکر و هوشیاری سیاسی جهان اسلام را می‌بینند اما ما فقط به شهر و کشورمان توجه میکنیم. اگر این باور را داریم که سطح دید و بینش ایشان آن‌قدر گسترده است که تمام جهان را برای تبیین مناسب دیدگاه مورد ارزیابی قرار میدهند هر فرمایشی را پیرامون تولی و تبرّی داشتند بدون چون و چرا بپذیریم.
**شیعه و سنی باید مقابل صهیونیست صف بکشند
شیعه و سنی امروز باید جلوی دشمن واحد که صهیونیست جهانی است صف بکشند و نشان بدهیم با این که در برخی مسائل اختلاف داریم ولی یکی هستیم.
وحدت این نیست که از عقاید حَقّه خود دست برداریم، در صورتیکه چه شیعه و چه سنی در این میدان از عقاید خود دفاع میکنند. تنها در این فضا به خاطر وضعیت سیاسی جامعه اسلامی و جهانی باید متحد باشیم.
شما امسال در دیدار مداحان با رهبر انقلاب حضور داشتید . از این دیدار بگویید؟
من امسال اولین بارم بود که خدمت حضرت آقا می رسیدم . از درب ورودی بیت تا رسیدن به محضر حضرت آقا مملوء از نکته بود. همواره به این موضوع فکر می‌کردم واقعاً چه کسی می‌تواند به غیر از معظم له این مسئولیت خطیر را برعهده بگیرد. اصلاً مگر جایگزین ایشان داریم.من آن موقعی که به بیت ایشان رفتم و داشتم نگاه می کردم ایشان هم مهربانی دارد، هم ابهت، هم سیاست و هم معنویت! واقعاً ما چه کسی را داریم که این همه خصوصیت و ویژگی را داشته باشد.
یکی از موضوعاتی که مدت هاست در بین هیئتی ها مطرح است بحث برهنه شدن در سینه زنی هاست . نقل قول هایی هم از رهبر معظم انقلاب در این باره مطرح شد. با توجه به اینکه امروز مهدی رعنایی به عنوان یکی از ذاکرین در شهر بزرگ اصفهان تأثیرگذار است شما با این مسئله چگونه برخورد کردید؟
بستگی دارد که این قضیه و کلام رهبری را به چه دیدی نگاه کنیم! به دید یک مرجع، رهبری یا یک عالم. من به چه دیدی به این مسئله نگاه کنم؟ مرجع تقلید بنده آیت الله وحید خراسانی است. ایشان با این موضوع مشکلی ندارند و من انجام می‌دهم؛ همان طور که ایشان با کف زدن در هیئت و مجالس مذهبی مشکل دارند و تاکنون کسی ندیده است در هیئت و جلسه‌های مذهبی، کف بزنم.
در بحث برهنه‌شدن هم باید به کلام و حرف مرجعم عمل کنم . من این را می گویم که مستمعین ما شاید مقلدین ده‌ها مرجع باشند. اگر ما میخواهیم اختلاف پیش نیاید نباید تنها وحدت اسلامی را ببینیم، به وحدت داخلی هم توجه کنیم.
*اینکه می گویید باید فرمایش حضرت آقا را به درستی اجرا کنیم، رهبر معظم انقلاب امسال در دیدار با مداحان تأکید کردند مداحان باید در جهت تعمیق معنوی هیئت ها تلاش کنند. نباید این طور باشد که هیئت تبدیل شود به به یک نقطه‌ی سبک، به یک جایی که یک تعدادی جوان لخت بشوند، بپرند هوا، بپرند پایین و ندانند چه میگویند . به نظرشما در راستای تعمیق معنویت هیئت باید چه اقداماتی انجام شود و شما به عنوان یک مداح جوان چه تأثیری می‌توانید بر روی ترویج اخلاق و معارف اسلامی داشته باشید؟
الگوپذیری از هیئت‌ها و مداحان بسیار بالاست. برخی با درک نامناسب این فرمایش حضرت آقا را به هروله کردن در هیئت ها ربط دادند. در صورتی که حضرت آقا می‌فرمایند اگر جوان بالا و پایین می‌پرد در حال تخلیه هیجان، مفهوم را هم جایگزین کنید.
یعنی بنده با یک شعرِ با محتوا و با خط و ربط بسیار مدبرانه، به‌گونه‌ای سنگین، باوقار و زیبا مطلب را به مستمع خود القاء کنم که شعر سبک نباشد. من هم از این نوع نگرش‌ها و فعالیت‌ها استقبال می کنم.
بنده اخیراً سعی کرده ام هر شعری را نخوانم و شعرهای با مضامین و محتوای بالا را برای مخاطبان ارائه دهم. شعرهایی که بنابر روایت اهل بیت باشد. متأسفانه یکی از نکاتی که در مداحی مغفول مانده عدم استفاده از روایت در شعرها و نوحه‌ها شده است. ولی قدیمی‌ها از روایت‌ها در شعرهایشان بیشتر استفاده می‌کردند.
چقدر در انتخاب اشعار به توصیه‌های مقام معظم رهبری توجه دارید. متاسفانه برخی از شورهای سینه‌زنی مفهوم سبکی دارد اما به قول برخی از مداحان هم نمی‌توان از سلیقه مخاطب هم غافل شد. نظرشما در این باره چیست؟
کاری که چندی است در هیئت‌هایی که بنده را دعوت میکنند انجام می‌دهم توجه به شعر است. سعی میکنم بر روی شعرهایی که خط‌های مثبتی به مستمع میدهند کار کنم.
اساتید برجسته مداحی و حضرت آقا هم در دیدار با شاعران به این نکته اذعان دارند که زبان شعر بسیار تأثیرگذار است. کاری که بنده انجام می‌دهم خط دادن و القای مسیر و سیره اهل بیت با زبان شعر است.
*یکی از نکاتی که جوانان را به سمت و سوی مداحی شما کشانده سبک ها و انتخاب شعرهای جذاب است. در این خصوص برای ما صحبت کنید؟
لطف اهل بیت است. من همیشه گفته‌ام یک مداح قبل از این که ستایشگر خوبی باشد باید یک سیّاس مدبری باشد. وقتی یک مداح ذکاوت، هوشمندی و سیّاسی را در خودش نهادینه کند متقابلاً در انتخاب اشعار هم به خوبی عمل خواهد کرد. به عبارت بهتر امکان دارد در مجلسی صد شور داشته باشم اما آن 5 شوری که انتخاب میشود مهم است که به موقع و مناسب انتخاب شده باشد.
*شما یک بار هم با لهجه اصفهانی مداحی کردید؟
یک کار برای تولد امام رضا(ع) خواندم که بازتاب خوبی در سطح کشور داشت. این برای اولین بار بود که با لهجه اصفهانی مداحی کردم.
*حضرت آقا چندین سال است در خصوص تشیع انگلیسی به جامعه هشدار می دهند . شبهاتی هم درباره ارتباط شما با این جریان مطرح شده است. این شبهات از کجا آب می خورد ؟ آیا شما دیدارهایی با این گروه و فرقه داشته‌اید؟ تصاویری هم از شما در این باره موجود است. مخاطبین می‌خواهند واقعیت را از زبان خودتان بشنوند.
سوال اول من این است که اصلاً تشیع انگلیسی و تسنن آمریکایی یعنی چه؟ اصلاً این‌هایی که شروع میکنند برعلیه گروه یا فرقه‌ای خاص صحبت میکنند می‌دانند حضرت آقا پیرامون مکتب تشیع چه گفتند؟ کِی مدنظر حضرت آقا شخص بوده است. متأسفانه در جریان اخیر پیاده‌روی اربعین حضرت سیدالشهداء(ع) عکس برخی از علما را پاره کردند. وقتی رهبر ما مدام بر وحدت تاکید دارند، این موضوع را می توان در مسیر وحدت تفسیر کرد؟
خدا را شاهد می‌گیرم هیچ قصد طرفداری از هیچ شخصیتی را ندارم. ولی اگر علمای ما خُرد بشوند قطعاً ما زیردستان خُرد می‌شویم. من اگر حرف می‌زنم دوستان و مخاطبین عزیز اصلاً راضی نیستم بنده را به طرفداری از شخص یا گروه خاصی محکوم کنند! من صرفاً برای رضای خدا حرف می‌زنم. با تأکید حضرت آقا در برنامه پیاده‌روی اربعین امسال مطلقاً باید این نوع افراط‌‌گری جمع شود. شما ببینید مقام معظم رهبری با آقای منتظری چه برخوردی داشتند،این رفتار باید الگو شود.
من ارادتی به هیچ آقایی ندارم. اگر ارادتی دارم به همه علما؛ و گل سرسبدشان رهبری عزیز است. چون رهبر جهان اسلام، بر ما ولایت دارند. ایشان، روضه خوان و پیشگام توسعه هیئت‌های مذهبی و مرجع تقلید است.
**عمومیت بخشیدن به اختلافات مراجع، پشت‌پرده‌ای دارد
اختلاف بین مراجع از چند صد سال پیش بوده؛ فقه هم اجازه می‌دهد و همین الان هم مراجع با هم در مسائل مختلفی اختلاف‌نظر دارند. آن مرجع در این مسئله شرعی حکم و فتوای مدنظر خودش را دارد و از این حیث، این اختلافات پدید می‌آید. اما اینکه این اختلاف به سطح عمومی جامعه می‌آید،حتماً پشت آن اهدافی نهفته است.
متأسفانه امروز در هیئات مذهبی ما فرقه‌گرایی شده و به جایی رسیده که جوانان نفرین و ناسزا میدهند. مگر صهیونیست و اسرائیل این را نمی‌خواهد! مگر نمی‌خواستند بین ما اختلاف و تفرقه باشد و به این هدف شوم رسیدند. چرا الان جوانان ما به دو فرقه تبدیل شده‌اند؟
آیا حضرت سیدالشهداء از این اتفاق که سینه‌زنان، عزاداران و گریه‌کنان که تا دیروز زیر یک خیمه و یک پرچم می‌نشستند و سینه می‌زدند و امروز دو دستگی و تفرقه ایجاد شده، راضی هستند؟ واقعاً چقدر ناپسند است که بگویم امروز دوستان ما روبروی هم در فضای مجازی قرار می‌گیرند و به هم لعن میکنند؛ واقعاً لعن برای دشمن اهل بیت است. چرا ما کار را به این جا رسانده‌ایم. چرا از فرمایش رهبری این برداشت‌ها میشود.
*بالاخره برای مردم و جوانان برخی مسائل روشن است . مثلا سال هاست رهبر معظم انقلاب موضع صریح خودشان درباره قمه زنی را اعلام کرده اند اما طیف آقای سید صادق شیرازی هنوز هم این موضوع را ترویج می کنند و با تبیین غلط یکسری موارد افراطی موجبات اختلاف میان شیعه و سنی را فراهم می‌آورد، نظرشما در این باره چیست؟
من خودم سال ها قمه می‌زدم و جای آن بر سر من هست . از سالی که حضرت آقا اعلام کردند انجام این کار در ملأعام ضربه می‌زند و مکتب تشیع را خدشه‌دار می کند، نزدم!
*تصویری از شما در فضای مجازی منعکس شده که شما لباس مدافعان حرم را پوشیده‌اید و در مجلس مداحی می کنید؛ در این مورد این تصویر صحبت کنید؟
اولاً بگویم تصویر دیگری از من منعکس شد که حواشی زیادی برای من بوجود آوردند. واقعیت امر این است که هیئت محسنیه کربلایی‌های اصفهان بنده را به این مجلس دعوت کرده بودند و چون مقلّد آقایان شیرازی بودند این عکس را در کنار تصاویر امام راحل و مقام معظم رهبری گذاشته بودند. اما برخی از رسانه ها از روی شیطنت تنها این دو تصویر که یکی سیدمحمد شیرازی و دیگری سیدصادق شیرازی بود را به نمایش درآوردند. این عکس زیر عکس آقایان شیرازی بود در حسینیه کربلایی های اصفهان است.
اما تصویری که بنده با لباس مدافعان حرم، مداحی کردم در همان حسینیه است. در همان جا بود که وقتی دیدم انعکاس این تصاویر شبهه ایجاد کرده، گفتم عکس آقایان شیرازی را بردارید و دوستانی که مشکلی نداشتند و «فی قلوبهم مرض فزادهم الله مرضا» نبودند، این تصاویر را برداشتند.
**با رجز عربی و فارسی برای مقابله با داعش اعلام آمادگی کردم
من آن روز یک رجزی ویژه مدافعان حرم به زبان عربی و فارسی خواندم. این رجز سه پاراگراف داشت؛ در پاراگراف سوم نام رهبر انقلاب را آوردم و گفتم اگر رهبری و مراجع تقلید اجازه جهاد بدهند ما مقتدرانه در مقابل داعش و گروه‌های سلفی و تکفیری می‌ایستیم. منتها ما جلوتر از مراجع، علما و رهبرمان حرکت نمی‌کنیم. آن ها باید فرمان بدهند و ما پیرو باشیم. در حال حاضر که آنها اعلام نکرده‌اند ، وظیفه داریم در پشت تریبون اعلام آمادگی کنیم.
بالاخره شما گروه و چه شخصیت هایی را مصداق و مروج شیعه انگلیسی می‌دانید؟
من نمی‌گویم شیعه انگلیسی؛ در واقع تشیع انگلیسی درست است. تشیع انگلیسی و تسنن آمریکایی همان هایی هستند که از سوی انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها مورد حمایت قرار می‌گیرند. تشیع انگلیسی یعنی کسی که از آن طرف آب حمایت میشود که به ضرر وحدت اسلامی حرف بزند.
هرکسی در این قالب باشد، شیعه انگلیسی است. این دسته از افراد برای ضرر زدن به وحدت اسلامی فعالیت میکنند .
به نظر شما چرا این جریان به سراغ هیئت‌ها آمدند؟
چه راهی بهتر از هیئت. مستر همفر در خاطرات خودش می گوید ما باید چند چیز را از شیعیان بگیریم تا بتوانیم به آن ها ضربه بزنیم تلاش کردند عاشورا و امام حسین و مراجع تقلید را از ما بگیرند. وقتی دیدند موفق نشدند به اختلاف‌افکنی در فضای هیئت‌ها روی آوردند.
**من با بسیاری از مراجع و علما عکس می‌گیرم
اگر من به بیت آقای شیرازی رفتم و دوستان عکس و تصویر مرا در شبکه‌های مجازی منتشر کردند این دلیلی نیست که من طرفدار ایشان باشم. بنده با علمای زیادی عکس دارم، حالا ایشان مرجع به نام‌تری هستند و عکس من با ایشان را با غرض‌ورزی منتشر میکنند. من آن موقعی که رفتم از نظر دوستان این موضوعات درباره سیدصادق شیرازی مطرح نبود و الان بسیاری چیزها را به ایشان منتسب میکنند.
واقعاً منصفانه نیست که عکس 5 سال پیش من را الان منتشر میکنند. این همان حسادتی است که یک بار هم به آن اشاره کردم. به واقع چیز جدیدی از من ندارند! وقتی می بینند نه سبک مبتذلی دارم و عاشق رهبری هستم و در میدان عمل هم این عشق به ولایت را نشان می‌دهم به این اقدامات روی می‌آورند.
*با کدام از مداحان تهران بیشتر ارتباط دارید؟
عزیز دلمان حاج حسن خلج و حاج محسن طاهری.
آخرین دیدگاه‌ها